موزه ملی صنعت برق

موزه ملی صنعت برق در تهران از جمله این موزه هاست که نقشی آموزشی، پژوهشی، تاریخی و صنعتی دارد.

نخستین مولد برق در سال ۱۲۶۴ ه.ش(۱۳۰۲ه.ق) یعنی ۶ سال پس از اینکه توماس الوا ادیسون نخستین لامپ برق را اختراع نمود؛ وارد ایران شد، که کاخ گلستان را روشن کرد و دو سال بعد در سال ۱۲۶۶ ه.ش (۱۳۰۴ه.ق) در تکیه دولت مراسم عزاداری و تعزیه گردانی سیدالشهداء را نیز با نور خود رونق داد. این مولد به دستور ناصرالدین شاه قاجار توسط محمد حسن امین الضرب به ایران وارد شده بود.

اما در سال ۱۲۸۴ ه.ش نخستین نیروگاه خصوصی برق شهری توسط مرحوم حاج حسین مهدوی (امین الضرب) بقدرت ۴۰۰ کیلووات از نوع بخار پیستونی در شهر تهران راه اندازی گردید . او نخستین کسی بود که با دریافت یک امتیاز نامه معتبر اقدام به تأسیس کارخانه برق شهری در ایران کرد. این نیروگاه در ۲۴ ساعت فقط ۶ ساعت برق ۲۲۰ ولت تکفاز، و ۳۸۰ ولت سه فاز متناوب مشترکین آن زمان را تاًمین می‌کرد. چنانچه از امتیاز نامه حاج امین الضرب بر می‌آید در این امتیازنامه برپایی کارخانه‌های برق، آجرسازی و نجاری یک جا به وی واگذار شده بود.

همچنین از حدود سال ۱۳۰۳ ه.ش بخشهای خصوصی دیگری از جمله کارخانه‌های آرد، ریسندگی، نساجی و برخی شهرداریها، در شهرهای مختلف ایران نسبت به راه اندازی مولدهای کوچکی از نوع دیزل و توربین بخار برای تاًمین بخشی از برق روشنایی مناطق شهری اقدام نمودند .

در سال ۱۳۱۶ ه.ش نخستین نیروگاه برق دولتی بقدرت ۶۴۰۰ کیلووات از نوع بخار، توسط بلدیه تهران (شهرداری) در شمال شرقی بیرون دروازه دوشان تپه (میدان شهدا) راه اندازی گردید و بعدها مولدهای دیزلی و نیز توربین بخار بقدرت تولید برق نیروگاه مذکور اضافه گردید.

بعضی از این نیروگاهها تا سال ۱۳۴۷ ه.ش جهت تولید و عرضه نیروی برق مورد بهره برداری قرار می‌گرفت . با راه اندازی نیروگاههای سد امیرکبیر، آلستوم ( نیروگاه طرشت ) و فرح آباد (بعثت) تا سال ۱۳۴۸ ه.ش و تولید نیروی برق کافی در آن زمان، نیروگاههای برق منصوبه در میدان شهدا خاموش و برای همیشه از مدار خارج گردید